‘Achterbankgesprekken’ neergesabeld

De rechtspsychologen Hans Crombag (foto) en Willem Wagenaar hebben een vernietigend rapport geschreven over de bewijswaarde van de zogeheten achterbankgesprekken in de strafzaak tegen Willem Holleeder.

Zij stellen dat vastgoedtycoon Willem Endstra in die gesprekken de regie had dat zijn gesprekspartners, rechercheurs van de criminele inlichtingendiensten, „stuurloos meedobberen naar waar Endstra hen wil leiden”.

Volgens Crombag en Wagenaar voldoen de geheime gesprekken die Endstra in 2003 met de politie voerde, op vrijwel geen enkel punt aan de criteria die voor getuigenverhoren gelden. Ze komen er volgens de psychologen zelfs niet in de buurt. Holleeders advocate Chrisje Zuur bracht het rapport vandaag tegen de zin van het Openbaar Ministerie in het proces in hoger beroep.

De rechtbank heeft de achterbankgesprekken gebruikt als aanvullend bewijs om Holleeder te kunnen veroordelen. Holleeder kreeg negen jaar cel, onder meer voor de afpersing van de in 2004 geliquideerde Endstra.

Volgens Crombag en Wagenaar geven de gesprekken „slechts zicht op de wijze waarop Endstra hoopte zich van Holleeder te kunnen ontdoen.” De rechercheurs hebben verzuimd Endstra erop te wijzen dat hij maar beter de waarheid kon spreken. In plaats daarvan lieten zij zich „gewillig leiden” en kon Endstra zijn eigen rol minimaliseren en die van Holleeder maximaliseren.

De twee rechtspsychologen analyseerden ook verslagen van voor Holleeder belastende getuigenverklaringen van Thomas van der Bijl (geliquideerd in 2006). Die processen-verbaal zijn „zeer onvolledig” en geven een „misleidend beeld” van wat er tijdens de verhoren van Van der Bijl is besproken. Crombag en Wagenaar konden de processen-verbaal vergelijken met geluidsopnamen en letterlijk uitgewerkte verhoortranscripties. De rechtbank kon dat destijds niet, omdat de opnamen en transcripties destijds niet beschikbaar waren.

In de vorm van de processen-verbaal lijken de verhoren van Van der Bijl „superieur” aan de achterbankgesprekken met Endstra, concluderen Crombag en Wagenaar. Maar wie de letterlijke transcripties bekijkt, ziet dat zij zich nauwelijks onderscheiden van de achterbankgesprekken, menen zij.

Het proces in hoger beroep tegen Holleeder nadert zijn einde. Later deze maand zal het Openbaar Ministerie zijn visie op de zaak geven en de strafeisen formuleren.

Ja dan begrijp ik wel dat het inbrengen van het rapport tegen de zin van het OM was. Toch raar want de taak van het OM is niet mensen achter de tralies te krijgen maar om de waarheid te vinden. Klaarblijkelijk is de balans toch behoorlijk doorgeschoten.